تحلیل شاخص های اثرگذار بر توسعۀ اکوتوریسم در مناطق بیابانی ایران

نویسندگان

عادل سپهر

اعظم صفرآبادی

چکیده

با شنیدن نام بیابان، آنچه بیش از هر چیز دیگری در ذهن عام تصور خواهد شد، محیطی خشک، بی‎آب و عاری از پوشش گیاهی است که برای آن ارزش اکوسیستمی را متصور نمی شوند، در حالی‎که بیابان چالشی بوم‎شناختی در حیات کرۀ زمین است. درمقابل در تفکر سیستمی، بیابان نه‎تنها به‎دلیل وجود گونه هایی منحصربه‎فرد و توان اکولوژیکی ویژه نعمتی الهی به‎شمار می‎رود، بلکه قابلیت ها و ارزش های اقتصادی ـ اجتماعی آن، توان بالایی را برای این بوم‎زیست رقم‎زده است. این پژوهش برآن است تا با نگاه به جاذبه ها و قابلیت های زیستی و اقتصادی بیابان ها، ذهن را متوجه امکان سنجی جاذبه های بوم‎شناختی قابل سرمایه گذاری در بیابان های ایران و توجه به اکوتوریسم در این نواحی کند؛ زیرا بیابان یک منبع اقتصادی بی‎مانند و مستعد است که در راستای اهداف توسعۀ پایدار، موجب حفاظت زیستی و سودآوری اقتصادی این مناطق می شود. در پژوهش پیش رو، به‎منظور بررسی و تعیین ابعاد مختلف اکوتوریسم پایدار بیابان های ایران با کمک الگوریتم دلفی، به تعیین اهداف مورد نظر پرداخته شده است. برای تجزیه‎وتحلیل داده ها با استفاده از نظرات متخصصان مختلف، شاخص های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی شناسایی و از تحلیل عاملی برای تفسیر داده ها استفاده شده است. یافته های تحلیل عاملی نشان‎دهندۀ آن است که پنج عامل گسترش مشارکت، تحول کالبدی، افزایش آگاهی محیطی، افزایش جمعیت و افزایش قیمت زمین با درصد واریانس 893/69، بیشترین آثار مثبت ناشی از تغییرات مربوط به پیامدهای اکوتوریسم نواحی بیابانی را تبیین می کنند و 107/30 درصد مربوط به پیامدهای منفی بوده است. این امر نشان‎دهندۀ اثرگذاری پیامدهای مثبت بیش از پیامدهای منفی است. با توجه به ابعاد و شاخص‎های اکوتوریسم، با اطمینان به‎نسبت خوبی می­توان انتظار داشت که اکوتوریسم زمینه‎های رونق اقتصادی ـ اجتماعی جوامع بیابانی و حفاطت از طبیعت بیابان را به‎همراه داشته باشد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل شاخص‌های اثرگذار بر توسعۀ اکوتوریسم در مناطق بیابانی ایران

با شنیدن نام بیابان، آنچه بیش از هر چیز دیگری در ذهن عام تصور خواهد شد، محیطی خشک، بی‎آب و عاری از پوشش گیاهی است که برای آن ارزش اکوسیستمی را متصور نمی‌شوند، در حالی‎که بیابان چالشی بوم‎شناختی در حیات کرۀ زمین است. درمقابل در تفکر سیستمی، بیابان نه‎تنها به‎دلیل وجود گونه‌هایی منحصربه‎فرد و توان اکولوژیکی ویژه نعمتی الهی به‎شمار می‎رود، بلکه قابلیت‌ها و ارزش‌های اقتصادی ـ اجتماعی آن، توان بالای...

متن کامل

بررسی پتانسیل‌های اکوتوریسم مناطق کویری و بیابانی اطراف استان یزد،با استفاده از الگوی تحلیل SWOT

اکوتوریسم پدیده‌ای نسبتاً تازه در صنعت گردشگری است که تنها بخشی از کل این صنعت را تشکیل می‌دهد و بسیاری از کشورهای جهان را بر آن داشته است که سرمایه‌گذاری‌های عمده‌ای را به این بخش، به لحاظ درآمدزایی فراوان آن، اختصاص دهند. این شکل از گردشگری فعالیت‌های فراغتی انسان را عمدتاً در طبیعت امکان‌پذیر می‌سازد و موجب افزایش و قدردانی عمیق‌تر آنان از طبیعت می‌شود که در نهایت حس حفاظت و حراست از محیط‌های ...

متن کامل

الگوی توسعۀ کارآفرینی اکوتوریسم در مناطق روستایی (مطالعۀ موردی: روددره های گردشگری استان تهران)

امروزه تنوع­بخشی به اقتصاد روستایی از طریق توسعۀ کارآفرینی، بیش از پیش توجه محققان و برنامه‎ریزان را به خود جلب کرده است. براین اساس یکی از فرصت‌های جدید اقتصادی، صنعت گردشگری روستایی به‎ویژه اکوتوریسم در روستاهای مناطق حاشیۀ شهرهای بزرگ، از جمله تهران بوده که برای اوقات فراغت و نیاز شهروندان به مناطق طبیعی با چشم‎انداز زیبا و دور از آلودگی‌ها، اهمیت یافته است. در این راستا، سؤال اساسی این است ...

متن کامل

تعیین مناطق مستعد توسعۀ اکوتوریسم با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP) مورد شناسی: شهرستان خرم‌آباد

اکوتوریسم عبارت است از سفر هدف‌دار به طبیعت برای شناخت تاریخ طبیعی و فرهنگی محیط با پرهیز از ایجاد تغییر در اکوسیستم‌ها و تخریب محیط‌زیست و ایجاد فعالیت‌های اقتصادی که منجر به بهره‌برداری صحیح از منابع محیط‌زیستی و اشتغال‌زایی برای اهالی بومی شود. ارزیابی توان شهرستان خرم‌آباد برای توسعۀ اکوتوریسم گامی اساسی برای دستیابی به توسعۀ پایدار در این منطقه به شمار می‌رود. به منظور ارزیابی توان اکوتوری...

متن کامل

تحلیل فضایی رودباد جنب‎حارّه در مناطق بیابانی خاورمیانه و شمال آفریقا با تأکید بر ایران

شناخت نحوة رخداد رودباد به عنوان یکی از اجزای اصلی گردش عمومی جوّ، تأثیر بسزایی در پیش‌بینی و چگونگی وقوع سایر رویدادهای اقلیمی دارد. در پژوهش حاضر، از داده‌های مربوط به مؤلّفه­مداری و نصف‎النّهاری باد در ترازهای 200، 300، 400 و 500 هکتوپاسکال، در محدودة عرض جغرافیایی20 تا  80 درجة شمالی و طول جغرافیایی 10 درجة غربی تا120 درجة شرقی بهره‌گرفته شده است. بازه زمانی مورد استفاده، شامل فروردین 1330 تا ...

متن کامل

نقش اکوتوریسم در توسعۀ پایدارشهری و روستایی

انجام فعالیت‌های گردشگری که مشاغل گوناگونی راهم به‌دنبال دارد در هر کشوری به‌عنوان بخشی از فعالیت‌های اقتصادی، در کنار بخش‌های صنعت وکشاورزی موجب رونق و پیشرفت اجتماعی- اقتصادی آن کشور می‌گردد. اکوتوریسم وسیله‌ای برای تحقق اهداف پایداری توسعه می‌باشد، زیرا راهکارهای مشابهی را برای رفع مشکلات فعلی ارائه می‌دهد. ایران یکی از پرجاذبه‌ترین کشورهای جهان است که از لحاظ تنوع اقلیمی و آثار باستانی و تم...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهشهای جغرافیای انسانی

ناشر: مؤسسه جغرافیا

ISSN 2008-6296

دوره 45

شماره 4 2013

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023